1948 నుండి 2013 వరకు:
హైదరాబాద్ రాష్ట్రాన్ని 1953 లో హైదరాబాద్ రాష్ట్రానికి సమ్మేళనం చేయాలనే ప్రతిపాదన, అప్పటి హైదరాబాదు రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి బుర్గూలా రామకృష్ణారావు ఈ విషయంలో కాంగ్రెస్ కేంద్ర నాయకత్వ నిర్ణయాన్ని సమర్ధించారు.
విలీనం ప్రతిపాదనను ఆమోదించడంతో, తెలంగాణ ప్రయోజనాలను కాపాడటానికి 1955 నవంబర్ 25 న ఆంధ్ర అసెంబ్లీ ఒక తీర్మానం చేసింది.
* తెలంగాణ, ఆంధ్ర విలీనాలు తెలంగాణ నాయకులకు, ఆంధ్ర నాయకులకు మధ్య ఒప్పందం కుదిరింది. బెజవాడ గోపాల రెడ్డి మరియు బుర్గుల రామకృష్ణరావులు "జెంటిల్మెన్స్ అగ్రిమెంట్" తర్వాత సంతకం చేశారు.
* చివరికి, రాష్ట్రాల పునర్నిర్మాణ చట్టం క్రింద, హైదరాబాద్ రాష్ట్రంలోని తెలుగు మాట్లాడే ప్రాంతాలలో ఆంధ్ర రాష్ట్రంలో విలీనం అయింది, నవంబరు 1, 1956 న ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో జన్మించింది.
హైదరాబాద్ రాష్ట్ర రాజధాని హైదరాబాద్ నగరం ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్ర రాజధానిగా మారింది.
* 1969 లో తెలంగాణ ప్రాంతంలో ఆందోళన మొదలైంది, ఎందుకంటే జనరంజక ఒప్పందం మరియు ఇతర భద్రతా విధానాలను సరిగా అమలు చేయడంలో ప్రజలు నిరాకరించారు
తెలంగాణ రాష్ట్రానికి సంబంధించిన ఉద్యమ కాలపు సంక్షిప్త చరిత్ర:
* ప్రస్తుతం తెలంగాణ అని పిలువబడే ప్రాంతం, 1948, సెప్టెంబర్ 17 న ఇండియన్ యూనియన్లో విలీనమైన హైదరాబాద్ రాష్ట్రంలో భాగం.
* తేది 1950 జనవరి 26 న హైదరాబాద్ రాష్ట్ర మొదటి ముఖ్యమంత్రిగా కేంద్ర ప్రభుత్వం ఒక పౌర సేవకుడు ఎం.కె. వెల్లోడిని నియమించింది.
1952 లో మొట్టమొదటి ప్రజాస్వామ్య ఎన్నికలు జరిగియి. బుర్గుల రామకృష్ణ రావు హైదరాబాద్ రాష్ట్ర మొదటి ముఖ్యమంత్రిగా ఎన్నికయ్యారు.
నవంబరు 1, 1953 న భాషా ప్రాతిపదికన ఆంధ్రప్రదేశ్ మొదటి భాష (మద్రాస్ రాష్ట్రానికి చెందిన) మొట్టమొదటి భాషప్రాతిపదిక రాష్ట్రం గా ఆవిరభవించింది. ఇది 53 రోజుల ఉపవాసంలో కూర్చున్న పోట్టి శ్రీరాముల మరణం తరువాత కాని సాధయపఢలేదు. ఆంధ్ర ప్రాంతం దాని రాజధానిగా ఉన్న కర్నూలు పట్టణం కొత్త రాష్ట్రాన్ని డిమాండ్ చేస్తున్నారు.
హైదరాబాద్ రాష్ట్రాన్ని 1953 లో హైదరాబాద్ రాష్ట్రానికి సమ్మేళనం చేయాలనే ప్రతిపాదన, అప్పటి హైదరాబాదు రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి బుర్గూలా రామకృష్ణారావు ఈ విషయంలో కాంగ్రెస్ కేంద్ర నాయకత్వ నిర్ణయాన్ని సమర్ధించారు.
విలీనం ప్రతిపాదనను ఆమోదించడంతో, తెలంగాణ ప్రయోజనాలను కాపాడటానికి 1955 నవంబర్ 25 న ఆంధ్ర అసెంబ్లీ ఒక తీర్మానం చేసింది.
* తెలంగాణ, ఆంధ్ర విలీనాలు తెలంగాణ నాయకులకు, ఆంధ్ర నాయకులకు మధ్య ఒప్పందం కుదిరింది. బెజవాడ గోపాల రెడ్డి మరియు బుర్గుల రామకృష్ణరావులు "జెంటిల్మెన్స్ అగ్రిమెంట్" పై సంతకం చేశారు.
* చివరికి, రాష్ట్రాల పునర్నిర్మాణ చట్టం క్రింద, హైదరాబాద్ రాష్ట్రంలోని తెలుగు మాట్లాడే ప్రాంతాలలో ఆంధ్ర రాష్ట్రంలో విలీనం అయింది, నవంబరు 1, 1956 న ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంగా జన్మించింది.
హైదరాబాద్ రాష్ట్ర రాజధాని హైదరాబాద్ నగరం ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్ర రాజధానిగా మారింది.
* 1969 లో తెలంగాణ ప్రాంతంలో ఆందోళన మొదలైంది, ఎందుకంటే జనరంజక ఒప్పందం మరియు ఇతర భద్రతా విధానాలను సరిగా అమలు చేయడంలో ప్రజలు నిరాకరించారు.
నాయకులు ఎనిమిది పాయింట్ల ప్రణాళికతో ముందుకు వచ్చారు. తెలంగాణ నాయకులు ఈ ప్రణాళికను తిరస్కరించారు మరియు తెలంగాణ ప్రజా సమితి ఆధ్వర్యంలో నిరసనలు కొనసాగాయి.
* 1972 లో జయ ఆంధ్ర ఉద్యమం ఆంధ్ర-రాయలసీమ ప్రాంతాల్లో తెలంగాణ పోరాటానికి ప్రతికూలంగా ప్రారంభమైంది.
సెప్టెంబరు 21, 1973 న, కేంద్రంతో ఒక రాజకీయ పరిష్కారం మరియు రెండు ప్రాంతాల ప్రజలను శాంతపరచడానికి 6 పాయింట్ల ఫార్ములాను చేరుకుంది.
* 1985 లో, తెలంగాణ ప్రాంతంలోని ఉద్యోగులు ప్రభుత్వ విభాగాల్లో నియామకాలపై ఫిర్యాదు చేశారు మరియు ఈ ప్రాంతంలోని ప్రజలకు చేసిన 'అన్యాయం' గురించి ఫిర్యాదు చేశారు.
తెలంగాణ ప్రజల ప్రయోజనాలను ప్రభుత్వం ఉపాధి కల్పించడానికి ప్రభుత్వ ఆదేశాన్ని తెచ్చిన ఎన్.టి.రామారావు నేతృత్వంలోని అప్పటి తెలుగుదేశం పార్టీ ప్రభుత్వం తెచ్చింది. 1999 వరకు, ప్రాంతీయ మార్గాలపై రాష్ట్ర విభజనకు ఏ త్రైమాసికానికి గాను డిమాండ్ లేదు.
1999 లో తెలంగాణ రాష్ట్రాన్ని ఏర్పాటు చేయాలని కాంగ్రెస్ డిమాండ్ చేసింది. రాష్ట్ర అసెంబ్లీ మరియు పార్లమెంటు ఎన్నికలలో ఓటమిని అణిచివేసేందుకు కాంగ్రెస్ పార్టీ అధీనంలోకి వచ్చింది.
* చంద్రబాబు నాయుడు ప్రభుత్వంలో క్యాబినెట్ బెర్త్ తిరస్కరణకు గురైన కల్వకుంటల చంద్రశేఖరరావు, టిడిపి నుండి బయటికి వెళ్లి 2001 ఏప్రిల్ 27 న తెలంగాణా రాష్ట్ర సమితిని ప్రారంభించినప్పుడు తెలంగాణ కోసం పోరాటంలో మరొక అధ్యాయం ప్రారంభమైంది.
* తెలంగాణ కాంగ్రెస్ నేతల దరఖాస్తును అనుసరిస్తూ 2001 లో కాంగ్రెస్ కేంద్ర సెంట్రల్ వర్కింగ్ కమిటీ తెలంగాణ రాష్ట్ర డిమాండును పరిశీలిస్తామని రెండవ రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థ కమిషన్ రాజ్యాంగాన్ని కోరుతూ అప్పటి ఎన్డిఎ ప్రభుత్వానికి ఒక తీర్మానాన్ని పంపించింది. చిన్న రాష్ట్రాలు దేశం యొక్క యథార్థతకు "ఆమోదయోగ్యం కానివిగా లేవు" అని మంత్రి ఎల్కె అద్వానీ పేర్కొన్నారు.
* TRS క్రమంగా ఒక ప్రత్యేక రాష్ట్రం కోసం ఉద్యమం నిర్మించడం ప్రారంభించింది.
తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు హామీ ఇవ్వడం ద్వారా టీఆర్ఎస్తో కాంగ్రెస్ ఎన్నికల కూటమిని ఏర్పాటు చేసింది.
కాంగ్రెస్ 2004 లో రాష్ట్రంలో మరియు కేంద్రంలో అధికారంలోకి వచ్చింది, మరియు TRS రెండింటిలో సంకీర్ణ ప్రభుత్వాలలో భాగంగా మారింది.
వేరు వేరు రాష్ట్రాలను ఏర్పరుచుటలో జాప్యం చేస్తూ, డిసెంబరు 2006 లో రాష్ట్రంలో, కేంద్రంలో సంకీర్ణ ప్రభుత్వాలను టిఆర్ఎస్ విడిచిపెట్టి, స్వతంత్ర పోరాటాన్ని కొనసాగించింది.
అక్టోబర్ 2008 లో, టిడిపి తన వైఖరిని మార్చింది మరియు రాష్ట్ర విభజన కోసం మద్దతు ప్రకటించింది.
తెలంగాణను సృష్టించాలని డిమాండ్లు నవంబర్ 29, 2009 న నిరవధిక నిరాహార దీక్ష ప్రారంభించాయి. 2009 డిసెంబరు 9 న కేంద్రం తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు ప్రక్రియను ప్రారంభించింది.
అయితే డిసెంబరు 23, 2009 న తెలంగాణ సమస్యను నిలిపివేసినట్లు కేంద్రం ప్రకటించింది. ప్రత్యేక రాష్ట్రం కోసం తమ జీవితాలను ముగించిన కొంతమంది విద్యార్ధులతో తెలంగాణ వ్యాప్తంగా నిరసనలు జరిగాయి.
రాష్ట్ర కేంద్ర డిమాండ్ను పరిశీలిస్తూ మాజీ న్యాయమూర్తి శ్రీకృష్ణ నేతృత్వంలో 2010 ఫిబ్రవరి 3 న ఐదుగురు సభ్యుల కమిటీని కేంద్రం ఏర్పాటు చేసింది. 2010 డిసెంబర్ 30 న కమిటీ తన నివేదికను కేంద్ర ప్రభుత్వానికి సమర్పించింది.
* 2011-12లో మిలియన్ మార్చ్, చలో అసెంబ్లీ, సకలజనుల సమ్మె (సాధారణ సమ్మె) వంటి పలు ఆందోళనలను తెలగాణ ప్రాంతంలో చేశారు. వివిధ పార్టీలకు చెందిన ఎమ్మెల్యేలు సభ నుంచి నిష్క్రమించారు.
* తెలంగాణలో ఉన్న ఎంపీలతో, డిసెంబరు 28, 2012 న సంక్షోభానికి పరిష్కారమవుతుందని కాంగ్రెస్ పార్టీ అఖిల పక్ష సమావేశం ఏర్పాటు చేసేందుకు కేంద్ర హోం మంత్రిత్వ శాఖను ఏర్పాటు చేసింది.
జున్ 2న 2014 , కేంద్ర ప్రభుత్వం తెలంగాణ రాష్ట్రం అపపొంనటిడ్ డే గా పకటించింది.
No comments:
Post a Comment